CHP'nin Çözüm Süreci, AK Parti'nin Oy Oranı, Açlık-Yoksulluk Sınır...
[SEDE. Bülten - Damıtılmış Haber]
-Haftalık Bülten-
Geçen Hafta Abone Sayısı: 30.715
Bu Hafta Abone Sayısı: 32.627
Bültendeki Haberler: 1198 Kelime
(Okunma Süresi: 00:09:59)
Arka Plan Bilgisi (Editör Notu): 560 Kelime
(Okunma Süresi: 00:06:20)
Bültenimizde haftanın "dikkat çekilmesi gereken" haberlerine yer vermemizi takdir ettiğiniz için teşekkürler.
Haberin her yerde olduğu bir dönemde Türkiye'nin uzun süredir hasret kaldığı; gerçekten bilinmesi gerekenler ile halının altına süpürülenlerin gün yüzüne çıkarıldığı arka plan yayıncılığına SEDE. Bülten olarak çözüm bulma çabamızın sizler tarafından takdir edilmesi bizim için önemli bir motivasyon kaynağı oluyor.
Tavsiyeleriniz ile SEDE. Bülten'in artan abone sayıları sorumluluğumuzu ve dikkatimizi daha da artırıyor. Teşekkürler.
YENİLİKTEN YENİLİĞE
Sizden gelenlere göre SEDE. Bülten'de sabit bıraktıklarımızın yanında sıklıkla yeniliklere de kapı aralıyoruz.
Dinamik ve sade yapımızı korumaya devam edeceğiz.
Geri dönüşlerinizi bekliyoruz.
SEDE Bülten nedir?
(S)iyaset
(E)konomi
(D)ış Politika
(E)nerji
konularında medyanın gözünden kaçanlar ile arka plandaki haber, yorum ve analizlerin yer aldığı e-posta kutunuzda bulacağınız toplam 10 dakikada okunan haftalık bir bültendir.
Damıtılmış Haber - Bir haftayı 10 dakikaya sığdır.
KISA KISA
Ampute Futbol Milli Takımı, Polonya’nın Krakow kentinde düzenlenen 2021 EAFF Avrupa Ampute Futbol Şampiyonası’nda finalde İspanya’yı 6-0 yenerek ikinci kez Avrupa Şampiyonu oldu.
Ankaragücü ile Gençlerbirliği arasında oynanan karşılaşmayı Gamze Pakkan ile eşi Burak Pakkan yönetti. Pakkanlar, birlikte maç yöneten ilk evli çift oldu.
Marmara Denizi’nde araştırmalar yürüten ODTÜ’lü bilim insanları, müsilajın artık büyük ölçüde azaldığını ancak oksijen azlığı probleminin yeni bir tehlike oluşturduğunu belirledi. Doç. Dr. Mustafa Yücel, Marmara’da artık 20 metreden sonra bir balığın girebileceği kadar bile oksijenin kalmadığını söyledi.
2016’da yapımına başlanan Fırat Üniversitesi kütüphanesi inşaatında işçi olarak çalışan Hasan Coşkun aynı okulda tıp fakültesini kazandı.
BM DİPLOMASİSİ ÜZERİNDEN ABD İLİŞKİLERİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Liderler Zirvesi nedeniyle ABD'ye gitti. Erdoğan, "Kovid-19, Sürdürülebilirliğin Yeniden İnşası, Gezegenin Verilmesi, İnsanların Haklarına Saygı ve Birleşmiş Milletler’in Yeniden Canlandırılması İçin Dayanıklılığın Umut Yoluyla Tesisi” temasıyla bir konuşma gerçekleştirecek.
Ziyaretin Türkiye'nin ABD ve Çin ilişkilerine etki edeceğine yönelik dikkat çeken bir analiz yapıldı.
EDİTÖR NOTU: Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD Başkanı Biden ve İsrail Başbakanı Benet ile bir araya gelmeye çalışarak ABD'nin Çin'i çevreleme ve Ortadoğu'yu çekilme politikasında Türkiye ile ortaklığı masaya yatırılacak. ABD ziyaretinden sonra dış politikada hareketlilik olacaktır.
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN DETAYI
Erdoğan'ın ABD ziyareti öncesinde havalimanında yaptığı açıklamada "İnşallah Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki sıkıntılar çözülmüş olur.” açıklamasını dikkat çekti.
EDİTÖR NOTU: Türkiye ile ilişkileri onarma konusunda niyet gösteren Ermenistan'ın açıklamasından sonra gelen bu karşı açıklama ile Türkiye, Ermenistan'a ilişkilerin düzeltilmesi için Azerbaycan ile uzlaşı yolu gösterilmekte ama köprüler de atılmamaktadır. Buna rağmen Ermenistan'ın Uluslararası Adalet Divanı'na Azerbaycan aleyhine "ırksal ayrımcılık" nedeniyle dava açması dikkatten kaçmamalı. Ermenistan, Türkiye'nin Azerbaycan'a sağladığı askeri desteği kesintiye uğratacak politik bir iklim oluşturmaya çalışıyor. Azerbaycan ile yaşayacağı olası bir savaşta Türkiye'yi çekimser bırakacak yakınlık kurulmak isteniyor.
KILIÇDAROĞLU'NDAN ÇÖZÜM SÜRECİ VURGUSU
35-40 yıldır çözülemeyen Kürt sorunu için meşru bir organa ihtiyaç duyulduğunu ifade eden CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu yeni çözüm süreci başlatacakları vurgusu yaparak, “Devlet dediğiniz kurum gayrimeşru bir organla muhatap olmaz. Erdoğan bunu yaptı. Devleti, İmralı ile muhatap kıldı. Mesela İmralı meşru bir organ değil. Meşru organ kimdir? HDP’yi meşru organ olarak görebiliriz. Eğer bu sorun çözülecekse meşru bir organla çözebiliriz” dedi.
EDİTÖR NOTU: Kapatılma davasına rağmen anketlerde HDP'nin oy oranlarında bir çözülme olmaması siyasilerin 2023 yılındaki seçimde HDP seçmenine odaklanmasına neden oluyor.
ZAFER PARTİSİ MEYDANA ÇIKTI
Ümit Özdağ, İYİ Parti'den ayrıldıktan sonra kurduğu Zafer Partisi'nin ilk basın toplantısını gerçekleştirdi. Sığınmacılarla ilgili verilen suç ve çalışma istatistiklerinin gerçek olmadığını söyleyen Özdağ, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun bunu kendi ağzıyla itiraf ettiğini belirtti. Özdağ, "Zafer Partisi bu ittifakların parçası olmadan ittifakı Türk Milleti ile yapacaktır." diyerek siyasi duruşunu ortaya koydu.
Tarımdan sorumlu Genel Başkan yardımcısı Yelda Döne Çelik bir Suriyeli tarafından iki kez yumruk atıldığı için kaşı yarıldığını söyleyen Özdağ, sorumluların bulunması için İçişleri Bakanlığı'nı göreve davet etti.
EDİTÖR NOTU: İçişleri Bakanlığından yapılan açıklamada Özdağ'ın vurgulamalarının yersiz olduğu söylendi. Özdağ'ın Suriye'yi AB'nin fonlarıyla Türk müteahhitlerin inşa edeceği bir plan yaptığı söyledi. AB'nin PYD-YPG'ye karşı pozitif tutumu olduğu söyleyen bir gazeteci Özdağ'a terör politikasını sordu. Özdağ'ın soruya cevap vermedi.
AK PARTİ OY ORANINI AÇIKLADI
Kamuoyunda yayımlanan anketlerde manipülasyon yapıldığını söyleyen AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ partinin yaptırdığı son anketi paylaştı. Dağ, “Zaman zaman gerileme oldu, ilerleme oldu. Bunların sebebini de biliyoruz. En fazla 3-4 puan gerileme oldu. 38’in altına hiç inmedi. Şu anda 40-41 civarında. Cumhur İttifakı şu anda 50’nin üzerinde." şeklinde konuştu.
EDİTÖR NOTU: Türkiye'de çalışma yapan anket şirketlerinin büyük çoğunluğu çalışma yaptığı siyasi partilere yakınlığı ile biliniyor. Aynı şirketlerin çevrelerinin de aynı partiye oy veren insanlardan oluşması anket çalışmalarında tutarsız oranların ortaya çıkmasına neden oluyor. İktidar ve muhalefetin ortak bir sorunu olan bu durum nedeniyle seçim sonuçlarında anketlere göre yüzde 10'a kadar sapmalar görülüyor.
SANATÇI TOPLUMUN AYNASI MI?
Ceren Cevahir Gündoğan’ın üç yıl önce Geriş’teki evinde Ferhan Şensoy’la yaptığı nehir söyleşi: “De Mouse De Mao’ oyununda Kızılderilileri oynuyoruz. Çıplak sahneler var. Kıçımızda kuş tüyü koşturuyoruz. Tek sünnetli benim. Dikkat çekiyorum, utanıyorum tabii. Çıplaklığıma değil, sünnetli oluşuma utanıyorum.” dedi.
EDİTÖR NOTU: Şensoy'un cenazesinde yapılan anma konuşmaları gündemi epey etkilemişti. Sanatçılar ile toplum arasındaki uyum ve düşünce dünyası birçok haberde sorgulanmıştı.
FAİZ İNDİRİMİ GELECEK Mİ?
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun çekirdek enflasyona ilişkin açıklamaları sonrasında 23 Eylül'de toplanacak Para Politikası Kurulu'ndan faiz indirimi beklentisini arttı. Uluslararası Finans Enstitüsü, Merkez Bankası'nın yıl sonuna kadar 200 baz puan faiz indirimi yapacağını açıkladı.
EDİTÖR NOTU: Hükûmet kanadı faiz indirimiyle piyasanın rahatlatılmasını ve ticaretin canlanmasını istiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu birkaç kez açıkça dile getirdi. Buna rağmen son enflasyon oranlarının 19,25 ile 19 olan politika faizinin üstüne çıkması reel faizi sürekli artıda tutacağını açıklayan Şahap Kavcıoğlu'nu zora soktu. Zorunlu karşılıklarla ilgili yapılan düzenlemeler ile pansuman tedbirler yapılsa da piyasa bu toplantıdan faiz artışı yapılmasını beklentisini taşıyor.
FACEBOOK YİNE GÜNDEMDE
Facebook, 'XCheck' olarak adlandırdığı bir programında ünlüler, politikacılar ve gazeteciler gibi yüksek profil hesapların şirketin içerik kurallarından muaf tutulduğunu gösterdi.
EDİTÖR NOTU: ABD'nin gözetiminin yoğunlaştığı Facebook'tan son zamanlarda sık sık skandallar yükseliyor.
DÜNYA NİTELİKLİ ÇALIŞAN ARIYOR
İnsan kaynakları danışmanlık şirketi Manpower Group’un 43 farklı ülkeden 45 bin işverenle yaptığı araştırma, işverenlerin yüzde 69’unun açık pozisyonları doldurmakta güçlük çektiğini açıkladı. Katılımcıların yüzde 40’ı, yetenek çekebilmek amacıyla çalışanlarına çeşitli eğitim olanakları sağladıklarını söylüyor. İşverenlerin üçte biri çalışanların maaşına zam yaparken bazı işverenler çalışanlara giriş ikramiyesi öneriyor ve daha fazla tatil hakkı tanıyor.
YOKSULLUK VE AÇLIK SINIRI
Birleşik Metal-İş Sendikası Araştırma Merkezi (BİSAM) raporuna göre yoksulluk sınırı ağustosta, bir önceki aya oranla 400 lira artarak 10 bin 300 liraya yükseldi. Açlık sınırı da yine bu süre içerisinde 2 bin 864 liradan 2 bin 977 liraya çıktı. Dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcamasını kapsayan açlık sınırı İstanbul’da 3 bin 143, İzmir’de 3 bin 256 lira olarak tespit edildi.
Kamuoyunda yükselen tepkiler sonrasında Cumhurbaşkanlığı Erdoğan'ın denetleme yapılacağı açıklaması geldi.
TÜİK ise en son 2017-2019 döneminde paylaştığı ‘Hayat Tabloları, 2018-2020’ istatistikleri ‘kurumların idari kayıtlarındaki çalışmaların tamamlanamamış olması’ gerekçesiyle yine erteledi.
EDİTÖR NOTU: Vatandaşın yaşadığı ekonomik darboğaz siyaseti de etkiliyor. Türkiye'nin döviz bağımlılığı ve içinde bulunduğu küresel riskler ekonomide toparlanmayı geciktiriyor.
ABD-ÇİN-AVUSTRALYA-FRANSA-İRAN DENKLEMİ (ANALİZ)
"Biden yönetiminin Afganistan’da yaptıkları nedeniyle Amerika'nın dünyadaki imajı ve prestiji de lekelendi." diyen ABD'li Siyaset Bilimci Luke Coffey'in ifadeleri Biden'a verilen kamuoyu desteğinin yüzde 50'nin altına düşmesi ile doğruluğunu gösterdi.
Biden'ın tepkiyi azaltmak ve gerçek düşman olarak lanse ettikleri Çin'e karşı harekete geçerek Fransa'nın Avustralya ile 31 milyar Euro'luk nükleer denizaltı anlaşmasını rafa kaldıracak bir anlaşma yaptı.
Aynı zamanda İsviçre’nin Fransa yerine ABD’den savaş uçağı alma girişimi, iki ülke arasındaki ilişkilerde soğukluk yaşandığını gösteriyor.
ABD, bu şekilde hem Afrika'da Çin'in önünü kesmeyen Fransa'yı cezalandırırken hem de içeride silah sanayisini memnun eden Biden'a Fransa'dan "Sırtımızdan bıçaklandık" açıklaması geldi.
Durumu yumaşatmaya çalışan ABD Dışişleri Bakanı Blinken, "Fransa hayati ortağımız." açıklaması bile yeterli gelmedi.
Fransa, Avustralya ve ABD büyükelçilerini geri çağırdı.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, denizaltı meselesinde ABD ve Avustralya'yı “eski ortak” olarak niteleyerek, ”Yalan, ikiyüzlülük, ciddi bir güven ihlali ve hor görmeyle karşılaştık. Aramızda işler yolunda gitmiyor.” dedi.
Çin ise ABD'yi Soğuk Savaş'ı canlandırmakla suçlayarak İran'ın Şangay İşbirliği Örgütü üyeliği onayladı.
İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan ise "Beyaz Saray, İran’ı tehdit etmemeyi öğrenmeli." diyerek Çin ile yaptığı ticaret anlaşmasından sonra gelen bu adımla Ortadoğu'daki varlığını iyice güçlendirdi.
Avustralya'nın ABD ile yakınlaşmasından rahatsız olan Çin bir süre önce Avustralya'dan kömür ithalatını resmi olmayan bir açıklamayla durdurarak mesaj vermişti.
EDİTÖR NOTU: ABD, Ortadoğu ve OrtaAsya'dan çekilirken çatışma alanlarının kontrolünü Çin'e bırakarak sorunların Çin'i yıpratmasını istiyor. Güney Kore, Japonya ve Avustralya ile Çin'e karşı bir hat oluştururken Hindistan'ı ise Çin'e karşı yeni üretim üssü alternatifi olarak hazırlıyor.
LÜBNAN'IN ENERJİ KRİZİ VE FIRSATLAR
Lübnan, İsrail ihtilafta kaldıkları deniz sınır alanlarında hidrokarbon arama için ihale çıkmıştı. İhaleye katılım gerçekleşmedi 4 Ağustos 2020'de Beyrut limanında amonyum nitratlı gübre patlamış 214 kişi hayatını kaybetmişti.
Olayın ardından siyasi ve ekonomik krize giren Lübnan ancak geçtiğimiz haftalarda hükûmet kurabildi. Limanın petrol depolama alanı olması nedeniyle ülkede petrol krizi yaşayan Lübnan'a ABD'den mali yardım desteği geldi.
Patlamaya ilişkin sorguya çağrılan eski Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Youssef Fenianos hakkında sorguya gelmediği ve nerede olduğu bilinmediği için tutuklama emri çıkarıldı.
Lübnan’da Hizbullah, ülkedeki akaryakıt krizi nedeniyle İran’dan 20 tankerlik yakıtın Suriye sınırından getirildiğini duyurdu.
Bu hamle aynı zamanda petrol satışları konusunda ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımlardan Lübnan’ın da etkilenmesi konusunda endişe yarattı.
EDİTÖR NOTU: İsrail'in bölgedeki dengeleri koruma girişimi İran'ın önünü açın bir sonuca ulaştı.
NÜKLEERE GEÇİŞ HIZLANIYOR
Kanadalı şirketler Cameco ve X-energy, Xe-100 küçük modüler reaktörlerin (SMR) Kanada'da gelecekteki potansiyel dağıtımını, yakıt ikmalini ve servisini desteklemek amacıyla olası iş birliği alanlarını keşfetmek için bağlayıcı olmayan ve münhasır olmayan bir Mutabakat Zaptı imzaladılar.
EDİTÖR NOTU: Karbon salınımı hızlı ve sürdürülebilir bir şekilde azalmak için enerji üretiminin çevreci olmasına yoğunlaşan gelişmiş ülkeler oldukça ciddi bir maliyetle karşılaşıyorlar.
ABD ve Kanada gibi hidrokarbon kaynakları olan ülkelerin nispeten daha geç ve az yatırım yaptığı yenilenebilir enerji kaynakları enerji dönüşümünün zorunlu hale gelmesiyle yerini nükleere bırakıyor.
Nükleer tesislerin büyük oluşu ve yapım sürelerinin uzunluğu SMR'lere olan talebi tüm dünyada artırmaya başladı. Nükleer denizaltılar ile uçak gemilerinde kullanılan SMR'ler geleceğin enerji kaynakları olmaya doğru gidiyor.
TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR YATIRIMLARI ARTTI
Türkiye yenilenebilir enerjide, Ağustos sonu itibarıyla toplam 52 bin 353 MW toplam yenilenebilir enerji kapasitesine ve 66 milyar dolar yatırım hacmi ulaştı.
Bu yatırımın 35 milyar doları hidroelektrik, yaklaşık 13 milyar doları rüzgâr, 10 milyar doları güneş enerjisi, 6 milyar doları jeotermal ve 2 milyar doları biyokütle sektöründe gerçekleşti.
BİR TÜRK DAHA EKLENDİ
TIME dergisinin dünyadaki en etkili 100 kişisini sıralandığı listeye Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol'da girdi. Birol, TIME dergisinin belirlediği dünyanın en etkili 100 kişisi arasındaki tek Türk oldu.
KÖMÜRDEN KAÇIŞ GERÇEK Mİ?
44 ülke artık kömürlü termik santrali planlarını rafa kaldırdığını belirten bir haber yapan The Guardian'a rağmen dünyada yaşanan enerji krizi kömürü ucuz ve kolay bir enerji kaynağı yapmaya devam ediyor. Çin, Hindistan, Vietnam, Endonezya, Türkiye ve Bangladeş yaptığı yatırımlar kömür santrali projelerinin yüzde 80'ini oluşturuyor. Adana’da Çin tarafından finanse edilen Hunutlu Kömürlü Termik Santrali’nin 20 yıl boyunca kar etmeyeceğini iddia ediliyor.
EDİTÖR NOTU: Avrupa’da sanayi sektöründe yaşanan enerji krizi, Türkiye’nin enerji ithalatında maliyetlerin artması konusunda endişelendiriyor. Doğalgaz kontrat fiyatları son bir yılda yüzde 170 artarken, bir yıl önce tonu 50 dolar olan buhar kömürü fiyatları yüzde 260’lık artışla 180 dolara çıktı. Eylül ayında elektrik santrallerine satılacak gazın fiyatındaki artışın, 1 Ekim’den itibaren elektrik zammı olarak yansıması bekleniyor.
PETROL FİYATLARI DÜŞMEYECEK
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC), eylül ayı petrol piyasası raporunda üretimdeki aksaklıkların önümüzdeki yılda da devam edeceği beklentisi açıklandı. Petrol tüketiminin toparlandığının belirtildiği raporda OPEC, 2022 yılı için günlük küresel petrol talebi tahminini 4,2 milyon artırarak 100,8 milyon varile yükseltildi.
EDİTÖR NOTU: Pandemi döneminde bütçeleri altüst olan bir de Paris Anlaşması'nın getirdiği zorunluluklar nedeniyle ekonomik dönüşüme kaynak arayan ilgili devletlerin yegane kaynağı petrol gelirleri olmaya devam ediyor. Yalnız bu durum kendi içinde bir ironiyi de barındırıyor. Petrol fiyatı yüksek oldukça yenilenebilir enerjinin yüksek maliyetlerini dikkate alınmıyor.
- Bültenler Ulaşmıyor Mu? -
SPAM'a düşen bültenleri kurtarın...
Eğer bültene abone olduktan sonra düzenli e-posta alamıyorsanız SPAM programları işlem yapıyor olabilir.
Bunu engellemek için şu adımları atabilirsiniz:
1) SPAM kutunuzu kontrol edip bülten mailini SPAM’den çıkarabilirsiniz.
2) Bülten mailini e-posta kişiler listenize ekleyebilirsiniz.
3) Kurumsal mail kullanıyorsanız bireysel e-posta adresinizle abone olabilirsiniz.
Twitter ve Instagram hesaplarımızda görseller kullanımını artıracağımız yeni yayınlar görmeye başlayacaksınız.
Revue alt yapısını garipseyenleri bir de Substack'a bekleriz.
Görüşlerinizi buradan her zaman bizimle paylaşabilirsiniz.
İlgi duyan ve yayıncı olmak isteyenler buraya alalım.
Staj ve gönüllü çalışmalarda yer almak isteyenler buraya lütfen.
Bir hafta bekleyemeyenleri Telegram kanalımıza davet ediyoruz.
DESTEK ve iş birliği için buradan iletişime geçebilirsiniz.